Antakya’lı Ünlü Hekim Dâvud el-Antakî’nin Nöroanatomi Hakkında Yazdıkları ve Bu Bilgilerin İslâm Tıp Tarihindeki Yeri

Özet

Amaç: Bu çalışmada Dâvud el-Antakî (1541?-1599)’nin tıpla ilgili eserlerinin nöroanatomi ile ilgili bölümlerinin incelenmesi ve bu bilgilerin tıp tarihi içerisindeki yerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntem: Dâvud el-Antakî’nin Tezkiretü üli’l-elbâb ve’l-câmi‘ li’l-‘acebi’l-‘ucâb, en-Nüzhetü’l-mübhice fî teşhîzi’l-ezhân ve ta‘dîli’l-emzice, Nüzhetü’l-ezhân fî ıslâhi’l-ebdân, Mecma‘u’l-menâfi‘i’l-bedeniyye gibi tıpla ilgili eserleri incelenmiştir. Eserlerde yer alan nöroanatomiyle ilgili olan konular Türkçeye çevrildikten sonra bu bölümlerdeki bilgilerin İbn Sînâ, İsmâîl Cürcânî, Mansûr bin Muhammed bin Ahmed, Cerrâh İbrâhîm, Emîr Çelebi ve Şemseddîn el-‘İtâkî gibi, yazarımızdan önce ve sonra yaşamış; Türk ve İslâm Tıp Tarihi içerisinde teşrîh konusunda önemli yerleri olan yazarların eserlerindeki adı geçen bölümlerle karşılaştırması yapılarak, Dâvud el-Antakî’nin eserlerindeki nöroanatomi bilgisinin İslâm tıp tarihi içerisindeki yeri belirlenmeye çalışılmıştır.

Bulgular: Dâvud el-Antakî’nin en-Nüzhetü’l-mübhice fî teşhîzi’l-ezhân ve ta‘dîli’l-emzice ve Nüzhetü’l-ezhân fî ıslâhi’l-ebdân adlı eserlerinde anatomi ile ilgili bölümler olup, bunlardan birisi “Beyin üzerine söz” başlığını taşımaktadır.

Sonuç: Dâvud el-Antakî’nin yüzeysel ve kısa da olsa nöroanatomi konusunda her iki eserinde de bilgi vermesi onun anatomi bilgisine ve öğrenimine verdiği önemi göstermektedir. Ulaşabildiğimiz bilgiler Dâvud el-Antakî’nin nöroanatomi konusunda yeni bir bilgi sunmadığını ya da bu konuya yeni bir katkı yapmadığını göstermektedir.